LANDHERVORMING
ONVOLTOOID VERLEDEN EN TOEKOMSTIGE TIJD1998
1. In eerste instantie lijkt het wellicht vreemd om, twee jaar voor het begin van het volgende milennium, een vraagstuk aan te snijden dat de geur van vroeger en van verweg met zich meedraagt. Want is landhervorming niet een hoofdstuk dat, als wetenschappelijke preoccupatie, gevoeglijk kan worden afgesloten? Is het niet zo dat er hooguit nog enkele uitvoeringstechnische vraagstukken en hier en daar een wat wrang restant van een verkeerd verlopen geschiedenis resteren?
Laat mij van meet af aan mijn positie in deze verduidelijken: Het is waar, de geschiedenis van landhervormingsprocessen omvat bijna 3000 jaar (Tuma, 1965). Het is een rijke geschiedenis. Maar het is ook in belangrijke mate een onvoltooide geschiedenis. Daarnaast bakenen zich nieuwe problemen af - problemen die een enorm stempel zullen drukken op landbouw en platteland in de volgende eeuw. Problemen, die ook in NW Europa, landbouw en platteland kunnen wurgen. Dat maakt, zo zal ik betogen, de notie van landhervorming wederom en ook hier tot een relevant, zo niet strategies onderwerp. Wie over de toekomst van platteland en landbouw wil spreken, die kan van landhervorming niet zwijgen. Zeker niet als men beseft dat de notie van landhervorming geen archaisme is. Slechts in volstrekt sleetse benaderingen wordt landhervorming nog been als simpele reorganisatie van eigendomsverhoudingen, te bewerkstelligen door een rechtsstreekse en massale staatsinterventie. In het hedendaagse vertoog, daarentegen, verschijnt landhervorming als een breed programma dat tal van maatregelen en mechanismen kan omvatten (Platteau, 1992; Borras, 1997). Een programma dat, hoe tegenstrijdig dat op het eerste gezicht ook moge lijken, veelal als een 'markt-geleid' programma wordt been en derhalve ook zo wordt gevormd. Een programma tenslotte, dat bovenal bedoeld is om het rurale ontwikkelingsproces te orienteren op en te laten verlopen langs een adequate balans van het sociale, het economische en het ecologische. Een dergelijke opgave is, ik wil dat hier benadrukken, niet van vroeger. Ze is bij uitstek van deze tijd. Landhervormen is, samenvattend, toekomstgericht handelen.
Download gehele artikel in pdf: klik hier
NIEUW
Jan Douwe van der Ploeg
Formerly Professor and Chair of Rural Sociology and Emeritus professor of Transition Studies at Wageningen University (WUR), the Netherlands and Adjunct Professor of Rural Sociology at the College of Humanities and Development Studies (COHD) of China Agricultural University (CAU) in Beijing, China.
e-mail: klik hier
Jan Douwe van der Ploeg
Formerly Professor and Chair of Rural Sociology and Emeritus professor of Transition Studies at Wageningen University (WUR), the Netherlands and Adjunct Professor of Rural Sociology at the College of Humanities and Development Studies (COHD) of China Agricultural University (CAU) in Beijing, China.
e-mail: klik hier